Vətəndaş Jurnalistikası: Cəmiyyətin səsi

Zaur Quliyev, 

Vətəndaş jurnalistikası müasir dövrdə hər bir fərdin cəmiyyətin informasiya həyatında fəal iştirakını təmin edən mühüm vasitəyə çevrilib. Artıq informasiyanın toplanması və yayılması təkcə peşəkar jurnalistlərin işi deyil. Hər kəs, istər mobil telefonla çəkdiyi şəkil və videolar, istərsə də sosial şəbəkələrdə paylaşdığı məlumatlarla bir növ jurnalist kimi çıxış edə bilər. Bu fəaliyyət cəmiyyətin hər bir üzvünün səsini ucaltmağa və baş verən hadisələri geniş auditoriyaya çatdırmağa imkan verir.

Vətəndaş jurnalistikası, əsasən, şəffaflıq və operativlik kimi xüsusiyyətləri ilə seçilir. Hadisə yerindən birbaşa yayımlanan məlumatlar bəzən peşəkar medianın çatdırdığı xəbərlərdən daha dəqiq və vaxtında olur. Məsələn, təbii fəlakət, sosial gərginlik və ya gözlənilməz bir hadisə zamanı insanlar hadisələri dərhal paylaşaraq cəmiyyəti məlumatlandırır. Bu cür operativlik, həm ictimaiyyətin məlumatlanmasına, həm də aidiyyəti qurumların vaxtında tədbir görməsinə şərait yaradır.

Ancaq vətəndaş jurnalistikasının da bəzi çatışmazlıqları var. Bu sahədə fəaliyyət göstərənlər peşəkar jurnalistlər kimi müəyyən etik qaydalara riayət etmədikləri üçün bəzən məlumatların dəqiqliyi və obyektivliyi sual altına düşür. Bununla belə, texnologiyanın inkişafı, internetin əlçatanlığı və sosial media platformalarının yayılması vətəndaş jurnalistikasının daha geniş yayılmasına şərait yaradıb.

Azərbaycanda da bu tendensiya özünü göstərir. Sosial şəbəkələrdə yayılan bir çox məlumatlar insanlar arasında geniş müzakirələrə səbəb olur. Xüsusilə, ictimai əhəmiyyət daşıyan məsələlərdə vətəndaş jurnalistikası vasitəsilə məlumatların operativ yayılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bununla yanaşı, bu fəaliyyətin etik qaydalara uyğun olması və yanlış məlumatların yayılmasının qarşısını almaq üçün maarifləndirmə işləri aparılmalıdır.

Ümumiyyətlə, vətəndaş jurnalistikası müasir dövrün zəruri bir elementi kimi cəmiyyətin daha məlumatlı və iştirakçı olmasına töhfə verir. Lakin bu prosesdə balansı qorumaq, peşəkarlıqla operativlik arasında düzgün xətt çəkmək və hər bir vətəndaşın məsuliyyətli davranışını təşviq etmək vacibdir. Beləliklə, vətəndaş jurnalistikası cəmiyyətin səsi olaraq daha güclü və şəffaf bir gələcək qurulmasında mühüm rol oynayır.